मौरीलाई गर्मीबाट बचाउन रुखको छहारी

आफ्नै खबर

    (११ महिना अघि)

पाठक संख्या १२३

बाँके/  अत्यधिक गर्मीले बाँकेमा मौरीलाई बाँच्नका लागि कठिनाइ भएपछि रुखको छहारीमा लगेर राख्न थालिएको छ । लामो समयदेखि मौरीपालन व्यवसाय गरेका ओम शिवशक्ति मौरीपालन उद्योग तथा पुरमल घरायसी किट जीन बैंक, कोहलपुर नगरपालिका–११ का पुरमल बस्नेतले रानी मौरीले गर्मीका कारण अण्डा पार्न छाडेकाले  रुखको छहारीमा लगेर राख्न थालिएको जानकारी दिनुभयो । 

गर्मीले मौरीको प्रजनन क्षमता पनि कमजोर हुने जनाउँदै उहाँले जिल्लाको कोहलपुर–१२ मा रहेको सिर्जना सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहको दृश्यावलोकन स्तम्भमा तीन जना मौरीपालक कृषकका एक सय घार मौरीको बासस्थान निर्माण गरिएको बताउनुभयो । मौरीपालक कृषक बस्नेतले भन्नुभयो, ‘गर्मीबाट बचाउन मौरीलाई धेरै मेहनत गर्नुपर्ने अवस्था छ । शीतल स्थान र खानेपानीको व्यवस्थापन जरुरी भएको र गर्मीका कारण मौरीलाई सकस छ, त्यसैले फूलमा आहार लिन जान पनि सक्दैनन् र मौरीको चाका पनि पग्लने डर हुन्छ ।’ 

कोहलपुरका केही मौरी पालक कृषकले गर्मी छल्न सुर्खेत आसपासका पहाडी जिल्लामा पनि मौरीको बासस्थान बनाएका छन् । खासगरी जेठ, असार, साउन र भदौ महिनामा धेरै गर्मी हुने भएकाले मौरीका लागि शीतल स्थानको खोजी हुने गर्छ ।

बस्नेतले सामुदायिक वनमा जामुन, खयर भर्लोलगायत विभिन्न प्रजातिका रुखबिरुवा फुलेका र त्यसबाट केही आहारा मौरीले लिए पनि त्यो पर्याप्त नभएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘अहिले धेरैजसो मौरीलाई कृत्रिम आहारा दिनुपर्छ, चिनी र चास्नीको घोल बनाएर दिनुपर्छ ।’ 

बस्नेतले विदेशमा जस्तै नेपालमा पनि प्रविधि भित्र्याएर मौरीलाई शीतलता दिन सकिनेमा जोड दिँदै गर्मीले अहिले सबैभन्दा बढी प्रभाव मौरीलाई परेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘पानी नपरुञ्जेलसम्म मौरीलाई शीतलतामा राख्छौँ, पानी परेपछि घर लैजान्छौँ ।’

कृषि ज्ञान केन्द्रका प्रमुख सकिल अहमदले मौरीलाई गर्मीबाट बचाउने छुट्टै प्रविधि नभएको बताउनुभयो । कृषकको सचेतना र व्यवस्थापनले मात्र मौरी बचाउन सकिने उहाँको भनाई छ ।

जिल्लाको कोहलपुरबाहेक खजुरा, वैजनाथ, राप्तीसोनारीलगायत पालिकामा कृषकले मौरीपालन गरेका छन् । केही कृषकले रैथाने जातको मौरी पालेका छन् । एउटा कृषकले उपकरणसहित न्यूनतम ४ लाखदेखि १० लाख रुपैयाँसम्म मौरीपालनमा लगानी गरेका छन् ।