पुलिस र कविताको सम्झना

‘ग्राम निर्माण बन्धु मण्डल क्लब’ को आयोजनामा भएको वृहत् कवि सम्मेलन २०४१! हास्य कलाकार गोपालराज मैनाली प्रहसन प्रस्तुत गर्दै ! पृष्‍ठभूमिमा युगकवि सिद्धिचरण र भूपि शेरचन !

आफ्नै खबर

६ चैत २०८० मंगलबार (९ महिना अघि)

पाठक संख्या १५०

२०४१ सालको चैतमा रमेश विकलको गाउँ आरुबारीस्थित ‘ग्राम निर्माण बन्धु मण्डल क्लब’ को आयोजनामा वृहत् कवि सम्मेलन भएको थियो । उक्त सम्मेलनमा प्रमुख अतिथि भूपी शेरचन र सिद्धिचरण श्रेष्ठ सभापति हुनुहुन्थ्यो । माथि उल्लेखित कविता कवि विमल निभाले त्यतिबेला सुनाउनु भएको मलाई अहिले पनि याद छ । त्यतिबेला म केटाकेटी उमेरकै थिएँ । कविता बुझ्ने सामर्थ्य ममा आइसकेको थिएन ।

हामी बुवाको पछि लागेर उक्त कवि
सम्मेलनमा गएका थियौं । कवि सम्मेलनमा कविहरूले कविता पाठ गरेको मैले पहिलो पटक त्यतिबेलै देखेको हुँ । अरूले के कस्ता कविता सुनाए; मलाई अहिले केही सम्झना छैन । कविहरू पनि को को थिए खासै याद छैन । तर विमल निभाले सुनाउनुभएको यो कविताका धेरैजसो अंश भने मलाई अहिलेपनि सम्झना  छ । त्यो कवितालाई त्यतिबेला धेरैले ताली पड्काएर स्वागत गरेको सम्झन्छु ।

त्यतिबेलाको मेरो बाल मष्तिस्कमा यो कविताको छाप यसरी बस्यो कि मलाई त्यो दिन र विमल दाइले कविता पाठ गर्नुभएको प्रष्टै सम्झना छ । साँच्चै ! पुलिसले कवितालाई त्यसरी किन राम्रो छ भन्यो होला ? कवितामा त्यस्तो के लेखिएको थियो होला जुन कुरा पुलिसलाई पनि राम्रो लाग्यो ? यो जिज्ञासाले मलाई पछिसम्म कुतकुत्याइरहन्थ्यो ।

पञ्चायतकालका प्रहरी अलिक बढी नै ज्यादती गर्ने स्वभावका हुन्थे । कोमल मानवीय संवेदना बुझ्नै खोज्दैनथे । त्यतिबेलाको व्यवस्था नै त्यस्तै थियो । पछि आएर बल्ल थाहा भयो; यो त त्यतिबेलाको प्रहरीले गर्ने ज्यादती विरूद्ध लेखिएको व्यङ्गय कविता पो रहेछ !  त्यसैको आलोचना स्वरूप यो कविता विमल दाइले लेख्नुभएको रहेछ ।

यस सम्बन्धमा वहाँको भनाइ यस्तो छ;  'मैले यो कविता पञ्चायत कालका प्रहरीको रवैयालाई व्यङ्ग्य गरेर लेखेको थिएँ । त्यतिबेला प्रहरी देशको होइन, सत्ताको मात्र हुन्थ्यो । उनीहरूको व्यवहार र व्यक्तिगत चेतनासमेत निकै असभ्य थियो । ती कोही पनि सृजनशील व्यक्ति र सृजनालाई महत्त्व दिँदैनथे । म स्वयं त्यो व्यवहारको शिकार हुनुपरेपछि उक्त कविता लेखेको हुँ ।'

अहिले प्रहरी सेवामा पनि मानव हृदय बुझ्न सक्ने सामर्थ्य भएका सिर्जनशील प्रतिभाहरू थुप्रै छन्  । तर पनि कहिलेकाहीँ कतै प्रहरीले गरेको अमानवीय व्यवहार पढ्नुपर्दा, सुन्नुपर्दा भने त्यही कविताको याद आउँछ र त्यसको केही अंश दोहोर्‍याउन मन लाग्छ;

पुलिसले कविता पढ्यो
र भन्यो-
राम्रो छ
पुलिसले कवितालाई राम्रो भन्यो
के लेखिएको थियो कवितामा ?
पुलिसलाई थाहा छ !